سل در ایران شیوع دارد ولی برخی باکتر ی ها بیماری های شبیه به سل هستند که آمار دقیقی از شیوع آنها در ایران وجود ندارد ایجاد می کنند. به این باکتر ی ها Non Tuberculosis Mycobacterium ( NTM) گفته می شود. شایع ترین بیماری های مرتبط با این بیماری ؛ بیماری ریوی است. ودر این بیماران MAC شایع ترین عامل است.
شایع ترین عامل این نوع بیماری توسط Mycobacterium Avium Complex که خود از دو نوع باکتری M.avium و M.Intracellular تشکیل شده است. این بیماریها از انسان به انسان منتقل نمی شوند. در واقع این باکتر ها از محیط به انسان منتقل می شوند.
علائم این بیماری بستگی به بیماری های زمینه ای مریض دارد. علائم غیر اختصاصی هستند ؛ مانند خستگی ؛ سرفه و تنگی نفس است. کلا دو نوع بیماری ایجاد می شود.
اولین نوع بیماری در افرادی ایجاد می شود که یه بیماری زمینه ای دارند؛ غالبا سفید پوست و میانسال هستند. این تیپ بیماران سیگاری هستند و یا COPD دارند و بیشتر مردند. بیماری مثل سل رفتار می کند ( کاهش وزن ؛ سرفه و ضایعات و کاویتی در قسمت بالائی ریه ). از آنجائیکه بیماری ممکن است علائم بالینی خفیفی داشته باشد ؛ این احتمال وجود دارد که تخریب وسیعی در ریه قبل از کشف بیماری بوجود آید و حفرات بزرگی تشکیل شود. ممکن است بیماری در زمینه یک سل قدیمی یا برونشکتازی ایجاد شود و علائمی چون سرفه ؛ خلط و تنگی نفس و کاهش وزن ظهور شوند.
دومین نوع در حانم ها بالای 50 ساله غیر سیگار ی ایجاد می شود که بیماری زمینه ای در ریه ندارند. این شایع ترین شکل بالینی این عفونت است. بصورت سرفه های طولانی مدت و خلط همراه است. یک نوع بیماری هم که در زنان مسن تر اتفاق می افتد و بنام سندرم لوب میانی شناخته می شود ؛ بدون لنفادنوپاتی و کاویتی است.
این نوع بیماری همراه با ندولاریتی و برونشکتازی است. این بیماران بصورت تیپیک قد بلند و لاغر اند و ممکن است اسکلیوزیز ؛ پرولاپس دریچه میترال و پکتوس اسکواتوم داشته باشند.
موارد نادرتر این بیماری ممکن است بصورت ندول های منفرد خود را ظاهر کند. نوع دیگر نادر این بیماری در افرادی دیده می شود که یک بیماری زمینه ای در ریه اشان وجود دارد و التهاب ریه هیپر سنسیویتی ایجاد می شود بخصوص بهد از یک دوش آب داغ. بهترین راه اجتناب از گرفتن دوش آب داغ است.
بیماری است با MAC ؛ توده مدیاستن قدامی با HIV
تشخیص : نمای رادیوگرافیک بصورت کاویته یا برونشکتازیک می باشد.
نمای کاویتی بیشتر در لوب های بالائی ریه دیده می شود ودر 90 % بیماران مبتلا به مایکوباکتریم کانزاسی و 50 % کمپلکس MAC دیده می شوند. ضخامت این کاویتی ها از نوع توبرکولوزیس کمتر است.
50 % بیماران مبتلا به کمپلکس MAC بصورت ندولار /برونشکتازی ظاهر می شوند و بیشتر از همه در لوب میانی یا لینگولا اتفاق می افتد. احتمال مثبت شدن خلط در بیماران با ندول بیشتر می شود.
تشخیص این بیماری اصولا بر اساس کشف ارگانیسم در خلط می باشد. سه نمونه در سه صبح باید فرستاده شود.در صورتی نیاز باشد می توان برونکوسکوپی کرد و نمونه گرفت. خلط برای کشت اول باید از سایر ارگانیسم ها پاک شود تا باعث جلوگیری از رشد آن باکتر های گرفته شود. همچنین بدست آوردن این نوع باکتر های در خلط ممکن است فقط نشان دهنده وجود آنها در ریه باشند بدون ایجاد هیچ بیماری. بعلاوه این باکتری ها در محیط هم وجود دارند که ممکن است محیط کشت را آلوده کرده باشد. مثلا آب شیر ممکن است حاوی چنین باکتری هائی باشد. اغلب بیماری های ناشی از این باکتری به آهستگی رشد می کنند و وقت لازم اغلب وجود دارد که تست های لازم انجام شود.
بهمین علل َAmerican Thoracic Society جهت تشخیص موارد زیر را پیشنهاد می دهد
- دو کشت مثبت در دو نمونه خلط
- یک تست مثبت در لاواژ
- هستوپاتولوژی گرانولوم و یک تست مثبت برای باکتری
- تست مثبت از نواحی استریل مثل فضای پلورال
مایکوباکتریم کانزاسی بر خلاف دیگر باکتری های این گروه در خاک و آب دیده نمی شود؛ گرچه در برخی موارد در آب شهرهایی که این میکروب آندمیک است دیده می شود. علائم آن مشابه TB است. کاویتی در نیمی از بیمارن دیده می شود.
در گروهی که مایکوباکتریوم های که سریع رشد می کنند ؛ م. آبسسوس ( 80% موارد ابتلا به بیماری ریوی) و 20 % هم مربوط به م. فورچئوتوم است.
درمان ریوی این بیماران بستگی به عامل ایجاد کننده عفونت دارد. شایعترین این عفونت ها همانطور که ذکر شد مربوط به MAC, Kansasii, و آبسسوس است. اصولا امروزه این اعتقاد وجود دارد که اگر مقدار کمی از این باکتری ها از لوله های ریوی کشف شد احتمالا ناشی از آلودگی محیطی است. اما آلودگی ریه بمدت بیشتر از 2 هفته بدون تغییرات پاتولوژیک هم شایع نیست. بنابراین در موارد زیر درمان عفونت نیاز است
- علائم بالینی منطبق با یافته های رادیوگرافیک
- کشت بمقدار زیاد از حداقل دو نمونه ازترشحات ریوی یا کشت یک نمونه ریوی در صورت وجود شواهد پاتولوژیک ریوی.
بهر حال تصمیم برای درمان این نوع بیماری ها بستگی به تجربه پزشک معالج در مورد این بیماران دارد.
الف. درمان MAC امروزه بیشتر بر روی کلاریترومایسین ( مطالعه ای نشان می دهد که 500 میلی گرم دو بار در روز بمدت 4 ماه می تواند 60 % مبتلایان را از کشت مثبت خلط به منفی تبدیل کند). اما مطالعات بیشتر نشان داده که ماکرولیدها نباید بتنهائی در درمان این بیماران استفاده شوند. درصورت امکان هم باید تست حساسیت کلاریتروماسین انجام شود.
درمانی که ATS پیشنهاد می دهد: برای ضایعات ندولار و برونشکتاتیک این رژیم سه بار در هفته و برای فبیروکاویتی هر روز
1.کلاریترومایسین 500 تا 1000 میلی گرم یا آزیترومایسین و
2.ریفامپیسین 600 میلی گرم یا ریفابیوتین 150 تا 300 میلی گرم در روز و
3.اتامبوتول 15 میلی گرم /هر کیلیو گرم وزن
برای ضایعات شدید آمیکاسین 15 میلی برای هر کیلو گرم سه بار در هفته اضافه می شود. (برای افراد پیر و زیر 50 کیلو گرمی 6 میلی برای هر کیلو گرمی ) . درمان باید تا یک سال پس از منفی شدن کشت خلط ادامه یابد. ضایعات فوقانی ریه در بیمارانی که درمان داروئی شکست می خورد یا بیمار انی که تحمل این دارو ها را ندارد و یا باکتری به ماکرولید حساس نیست می تواند استفاده شود.
درمان م.کانزاسی با ایزونیازید؛ اتامبوتول و ریفامپیسین است. درمان باید یکسال پس از کشت خلط منفی ادامه یابد.
بیمار زیر بیماری است حدود 60 ساله که از ماهها پیش دچار اختلالات هوشیاری شده است. در سی تی اسکن بیمار چند ماه پیش ضایعات گراند گلاس مشاهده شد ولی MRI مغز نرمال بود. برونکوسکوپی انجام شد و لاواژ بیمار پس از 3 هفته AFB مثبت شد و پس از دو هفته هم نوع باکتری هم M..Fortuitum گزارش شد. این باکتری به آمیکاسین با لوفلوکساسین و کلاریترومایسن حساس است. با توجه به وجود ظایعات مغزی جدید بسیار محتمل است که بیمار مبتلا به سرطان ریوی اولیه بوده که به مغز هم متاستاز داده است. این نوع باکتری ها معمولا در روی یک ریه بیمار سوار می شوند.
دیدگاهها
دکار ثابت پور بزرگوار,با توجه به عدم وجود امیکاسین استنشاقی Arikayce در ایران,کیس های NTM که در continuation phase هستند و نیاز به امیکاسین استنشاقی دارند میتوانند از IV Solution امیکاسین با دوز های 250 یا 500 استفاده کنند؟سپاسگزارم
خوراکخوان (آراساس) دیدگاههای این محتوا